If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Przedwczesne dojrzewanie

At Stanford Medical School with Morgan Theis talking to Dr. Laura Bachrach talking about precocious puberty. Stworzone przez: Sal Khan.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Jesteśmy w szkole medycznej Uniwersytetu Stanford wraz z Morgan Theis i dr Laurą Bachrach, które nauczą nas dzisiaj czegoś nowego. Dobrze, o czym więc będziemy dzisiaj mówić? Chciałabym porozmawiać na temat przedwczesnego dojrzewania płciowego, które zdaje się zaprzątać myśli wielu rodziców, w dzisiejszych czasach, obawiających się, że ich dziecko rozwija się za wcześnie, w rezultacie będzie zbyt małe, i będzie obiektem uszczypliwych uwag. Obawiają się, że mogli zrobić coś źle. Podawali dziecku nieodpowiednie jedzenie lub pozwolili mu oglądać filmy niestosowne do jego wieku, a przez to przyczynili się do takiego stanu rzeczy. Zatem, czy moglibyśmy wyjaśnić co oznacza termin "przedwczesne dojrzewanie płciowe", gdyż brzmi to tak, jakby pewne procesy zachodziły zbyt wcześnie. Czy tak właśnie jest? Dokładnie tak. Prawidłowy proces dojrzewania u dziewczynek zaczyna się około 10 roku życia, wraz ze początkowym rozwojem piersi. Około 6 miesięcy później powinno pojawić się lekkie owłosienie łonowe, a pomiędzy 12 a 13 rokiem życia powinna wystąpić pierwsza miesiączka. Ok. U chłopców uważaliśmy, że proces ten zaczynał się nieco później, w okolicach 11 roku życia. Wtedy to u chłopców powinno dojść do powiększenia jąder. Około roku później powinno zacząć pojawiać się owłosienie łonowe. I do 15 roku życia powinni osiągnąć dojrzałość płciową. O przedwczesnym dojrzewaniu płciowym mówimy, jeśli oznaki dojrzewania pojawią się przed ósmym rokiem życia u dziewcząt, a przed dziewiątym rokiem życia u chłopców. Ok. Więc dziewczynka mająca około 8 lat może być przedwcześnie dojrzała, czy zaczyna się to rozwojem piersi? Jakiekolwiek oznaki dojrzewania: rozwój piersi, owłosienia łonowego lub pojawienie się miesiączki może być uznane za przedwczesne dojrzewanie jeśli nastąpiłoby przed 8 rokiem życia u dziewczynki. A u chłopców przed dziewiątym rokiem życia. Obecnie takie podejście zaczyna wzbudzać niewielkie kontrowersje, ponieważ jedno duże badania pediatryczne, przeprowadzone na ponad 17 000 dziewczętach pokazało, że 25% dziewczynek pochodzenia afro-amerykańskiego wykazało oznaki dojrzewania przed ósmym rokiem życia, natomiast 7% dziewcząt rasy białej wykazało niektóre oznaki dojrzewania płciowego przed ósmym rokiem życia. Jednakże wciąż używamy tych wskazań. Nie po to, żeby mówić, że jest to całkowita nieprawidłowość, ale coś co powinno zostać poddane ocenie. Jeśli widzimy oznaki dojrzewania przed tymi granicami wiekowymi. Ok, zatem wygląda na to, że mamy do czynienia z dużą zmiennością, stąd też trudno jest ocenić, czy w każdym przypadku jest to coś normalnego, czy też nie, jednak musimy przyjąć pewny próg, od którego będziemy mogli ocenić, czy wszystko jest w normie. Użyłaś dość ważnego słowa. Jakim jest zmienność. I właśnie ta zmienność jest w większości zdeterminowana przez genetykę. Dlatego częścią tego, czego musimy się dowiedzieć jest to jak wyglądało dojrzewanie w rodzinie. Kiedy u mamy pojawiła się pierwsza miesiączka, oraz kiedy tata zaczął dojrzewać i rosnąć. Jest to część związana z genetyką, powinniśmy ją znać i brać pod uwagę. Jeśli mama miała pierwszą miesiączkę w wieku 10 lat, a jej piersi zaczęły się rozwijać, gdy miała 8 lat, to w takim przypadku jest to zupełnie normalne u jej córki. Natomiast jeśli pierwsza miesiączka mamy miała miejsce w wieku 14 lat, a u jej córki obserwuje się rozwój piersi gdy ma 7.5 roku, wtedy mamy podstawy do niepokoju. Ok. Drugim czynnikiem, który ma potencjalny wpływ jest przekarmianie młodych ludzi. Tak, zgadza się. I w tym konkretnym badaniu, o którym wspominałam wcześniej, gdzie przebadano ponad 17 000 dzieci, przynajmniej w przypadku białej populacji wczesne dojrzewanie płciowe ma związek z wysokim BMI. Wygląda więc na to, że jeśli przekarmiasz swoje dziecko możesz przyczynić się do przyspieszenia jego wzrostu, a w efekcie potencjalnie przyspieszyć rozpoczęcie okresu dojrzewania. Jednak nie dotyczy to populacji afro-amerykanów, więc muszą być inne czynniki mające na to wpływ. Ale jest to coś, co powinnismy brać pod uwagę. Kiedy dziecko może przejawiać pewne wczesne oznaki dojrzewania, wtedy mama lub tata zaczynają się martwić, idą do pediatry i to pediatra musi stwierdzić, co się dzieje. Ok. Teraz, cofnijmy się nieco, czy jest to rzeczywiście problem? Mam na myśli to, dlaczego problemem jest dojrzewanie u siedmioletniej dziewczynki lub u ośmioletniego chłopca? Wyobrażam sobie, że spowodowałoby to pewne implikacje społeczne jak wspomniałaś, ale czym tak naprawdę się przejmujemy? Dobrze, jest to ważne pytanie, ponieważ dotyczy ono nie tylko tego, jak bardzo będziemy ich badać, ale tego czy będziemy musieli ich leczyć. Jedną z kwestii poruszanych przez rodziców, jest ostateczny wzrost ich dzieci. Zatem, jeśli zaczną oni swój skok wzrostu (tzw. skok pokwitaniowy) wcześnie i zakończy się on wcześniej, to czy są oni w stanie uzyskać taki sam wzrost jak rówieśnicy? Racja. Więc wzrost jest zmartwieniem I wpływa to na rozwój w zależności od tego, jak młode jest dziecko. Trzyletnie dziecko, które zacznie dojrzewać na pewno będzie niższe, jeżeli nie zaczniemy działać. U siedmioletniej dziewczynki prawdopodobnie nie wpłynie to na jej ostateczny wzrost. Kolejnym problemem są relacje dziecka z otoczeniem. Rodzice obawiają się, że ich dziecko będzie zachowywać się jak starsi rówieśnicy. albo będzie tak traktowane, pomimo braku gotowości. Mogą zyskać niechcianą uwagę, ze względu na swój dojrzały wygląd. I potencjalnie istnieje tutaj prawdopodobieństwo molestowania seksualnego. No tak. Więc to są zmartwienia, które zwykle niepokoją rodziców i powodują, że przychodzą oni z dzieckiem do lekarza. Inny problem, który często zaprząta głowę rodziców jest pytanie "co zrobiłem źle?" Pojawia się wiele pytań: "czy powinienem karmić dziecko organiczną żywność?" "czy mydło, którego używałem było dobre?" "czy ma to jakiś związek z programami, które dziecko ogląda?". Wiesz, oni naprawdę się niepokoją tym, co mogli zrobić. I martwią się oni dodatkami w tworzywach sztucznych, w plombach używanych w zębach. Martwią się oni złem w naszym środowisku. Ok. Więc, rzeczy na które zwracamy uwagę w czasie wizyty to głównie zmartwienia rodziców, dotyczące tego co mogli zrobić inaczej. Dokładnie. Zaczynamy naszą ocenę według określonego schematu. PIerwsze pytanie brzmi, kiedy się to zaczęło? I jak to zauważyli? Jest to bardzo ważne, aby zrozumieć oznaki dojrzewania, ponieważ różne hormony odpowiadają za różne elementy dojrzewania. Na przykład, u dziewczynki, u której wystąpiła zmiana zapachu ciała, pojawił się trądzik i owłosienie łonowe, ale nie ma oznak rozwoju piersi, możemy mieć do czynienia z problemem z poziomem androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Jeśli u dziewczynki rozpoczął się rozwój piersi, ale nie ma ona owłosienia na ciele ani zmiany zapachu ciała, wtedy myślimy o złym poziomie estrogenów. Takie badanie fizykalne jest bardzo ważne w kontekście tego, jaki hormon jest odpowiedzialny za pojawiające się zmiany. Więc nawet jeśli definicja przedwczesnego dojrzewania mówi o tym, że dochodzi do różnorodnych zmian w ciele człowieka zbyt wcześnie, kombinacja objawów pozwala wskazać na to, z czym mamy do czynienia. Dokładnie. Ok. Sprawi, że będziemy się martwić mniej lub bardziej, poprowadzi nas w jednym lub drugim kierunku, w kontekście tego, co może być nie tak z poziomem hormonów w organizmie. Ok. Z ciekawości, chciałabym Cię zapytać, jakie są najbardziej powszechne diagnozy u dzieci, które pojawiają się z rodzicami z podjerzeniem przedwczesnego dojrzewania? Powszechną diagnozą jest "zmienność jest normalna". Aha. Mamy schorzenie nazywane izolowanym przedwczesnym adrenarche, czyli cool nazwą, jaką lekarze używają aby mówić o produkcji hormonów przez nadnercza, w efekcie widzimy owłosienie łonowe, pod pachami oraz trądzik. Możemy również zauważyć izolowany wzrost piersi u małych dziewczynek, który nie jest powodem do niepokoju. Schorzenie to powinno po prostu zniknąć? Tak. Zazwyczaj dochodzi do tego pomiędzy szóstym, a drugim rokiem życia, wtedy znika. Jednak nawet w przypadku pełnego rozkwitnięcia, kiedy widzimy piersi i owłosienie łonowe u dziewczynki, lub powiększenie jąder i owłosienie łonowe u chłopców, pełne dojrzewanie może być idopatyczne, lub niepatologiczne. Uważamy, że u dziewczynek, które rozwinęły się całkowicie, w 95% przypadkach ich dojrzewania jest idopatyczne, nie patologiczne. Podczas gdy u chłopców, w około 50% występuje sytuacja patologiczna. Schorzenie to występuje rzadziej u chłopców, ale gdy do niego dojdzie, jest bardziej niepokojące. Och, interesujące. Więc objawy występowania przedwczesnego dojrzewania są mniej powszechne u chłopców, ale gdy do nich dojdzie to są bardziej niepokojace. Dokładnie. Występuje większe prawdopodobieństwo, że będzie to coś złego. Dokładnie. Ok. Zgaduję, jako endokrynolog, kiedy określisz co jest normalne, wtedy zaczniesz myśleć o tym, jak można popatrzeć na resztę patrząc na różne hormony i na to, co one kontrolują. Rzeczy, o których powinniśmy porozmawiać na innym filmie. Dokładnie. Czy jest jakiś inny zbiór ogólnych rzeczy, które chciałabyś poruszyć, w kontekście tego o czym rozmawiamy teraz? Myślę, że ogólna rada jaką mogę dać rodzicowi jest taka, jeśli zobaczy jakiekolwiek oznaki przedwczesnego dojrzewania przez 8 rokiem życia u dziewczynki oraz 9 u chłopca, powinien przynajmniej zapytać swojego pediatry o to, a pediatra powinien wykonać pełne badanie. To na co należy zwrócić uwagę jest wzrost, ponieważ dziecko, które jest w okresie dojrzewania będzie miało skok wzrostowy. Więc to są rzeczy, na które rodzice powinni być wyczuleni, jak i ważne jest aby pytali pediatrów o nie, jeśli są zaniepokojeni. Ok, bardzo Ci dziękuję.